Mường Lò là miền đất giàu truyền thống văn hóa, được coi là xứ sở của nhiều lễ hội, cái nôi tạo nên sắc thái văn hóa khá riêng biệt, đậm đà bản sắc dân tộc. Lễ hội nào cũng chứa đựng một ý nghĩa riêng, đặc biệt là tôn vinh các vị thần linh, những người có công với bản, với quê hương, đất nước, với tổ tiên, góp phần bồi đắp và phát triển ý thức cộng đồng. Báo Yên Bái xin được giới thiệu một số lễ hội văn hóa tiêu biểu.

  Sinh hoạt Hạn Khuống là một lễ hội truyền thống của đồng bào dân tộc Thái vùng Nghĩa Lộ - Mường Lò đã có từ rất lâu đời và mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Người dân tộc Thái được chơi Hạn Khuống sẽ khơi gợi tình cảm trai gái đằm thắm nhưng lại rất tế nhị. Trai gái tìm hiểu nhau qua lời ăn tiếng nói bình dị và qua tài nghệ của đôi bên, thể hiện theo lối khắp "Hăn nê" truyền thống. Hạn Khuống không chỉ toát lên vẻ đẹp tâm hồn của những chàng trai, cô gái Thái mà còn giới thiệu tới du khách những trò chơi dân gian đặc sắc, đặc trưng của người Thái đen ở vùng đất Nghĩa Lộ - Mường Lò như múa xòe, ném còn, đánh quay, tó mắc lẹ...

Sàn Hạn khuống là lễ hội truyền thống - sân chơi dành riêng cho nam thanh, nữ tú chưa lập gia đình.

    Tết Xíp xí

  Tết Xíp xí là một sinh hoạt văn hóa tiêu biểu, truyền thống, đặc trưng của người Thái Nghĩa Lộ - Mường Lò được tổ chức vào 14/7 Âm lịch hàng năm (tiếng Thái "xíp xí" có nghĩa là mười bốn). Tết Xíp xí của người Thái Nghĩa Lộ bao giờ cũng gồm 2 phần: lễ và hội. Sau những nghi lễ trang trọng của ngày tết Xíp xí là phần hội, mọi người trong các gia đình tổ chức ăn uống, vui chơi, thể hiện các nét văn hóa truyền thống. Sau đó, họ cầm tay nhau cùng nhập vào vòng xòe trong tiếng trống, tiếng chiêng, tiếng tằng pẳng, mắc thính rộn ràng. Tan hội xòe, các đôi nam nữ rủ nhau đi hái sim, tung còn, tối đến tổ chức hát đối đáp trao duyên và đi chọc sàn để làm quen, kết bạn, se duyên.

  ( ảnh nguồn : chesuoigiang.vn )

  Hội Lồng tồng

Hội Lồng tồng hay lễ hội Cầu mùa, lễ hội Xuống đồng là một trong những lễ hội truyền thống đặc sắc lớn nhất, vui nhất và cũng là lễ hội đầu tiên trong một năm mới của dân tộc Thái, Tày, Mường… trên địa bàn tỉnh. Đây cũng được xem là hoạt động tín ngưỡng cầu cho mưa thuận gió hòa, cây cối tốt tươi, mùa màng bội thu, người người, nhà nhà được no ấm, hạnh phúc. Mỗi khi Hội Lồng tồng diễn ra, hàng nghìn người dân và khách thập phương đã cùng tham gia vào các trò chơi dân gian như: bắn nỏ, đánh yến, đẩy gậy, ném còn, tạo nên không khí vui tươi, phấn khởi những ngày đầu xuân mới.

  Lễ hội Xên bản, xên mường

Hàng năm, khi hoa ban nở trắng trời, người Thái Mường Lò (Văn Chấn - Nghĩa Lộ) thường tổ chức Lễ hội Xên bản, xên mường (tiếng Thái "xên" là cúng). Đây là lễ cúng trời đất, thần linh, tổ tiên, cầu mong một năm mới tốt lành. Như vậy, bên cạnh yếu tố tâm linh, bản chất của lễ hội "Xên bản, xên mường" là cầu mùa, cầu phúc của dân tộc có nền văn minh lúa nước từ lâu đời. Sau phần lễ là các trò chơi dân gian như xòe (múa dân gian), khắp (hát dân ca), tọt cón (tung còn), tó tếch (đẩy gậy), tó mắc lẹ (chọi quả lẹ), bén nả (bắn nỏ), lạ vai (kéo co). Qua đó, mỗi người được ôn lại quá khứ hào hùng của dân tộc, được tiếp thêm sức mạnh với niềm tin yêu trong sáng.

Tó mắc lẹ là một trong những trò chơi dân gian của đồng bào Thái được tổ chức trong lễ hội Xên mường. (Ảnh: Đoàn Thanh Hà)

Nguồn báo Yên Bái