“Lễ lên nhà mới” phong tục không thể thiếu trong đời sống của dân tộc Phù Lá
Ngày xuất bản: 13/08/2021 8:37:00 SA
Lượt đọc: 13365

Dân tộc Phù Lá ở Thôn Lẫu và thôn Nhầy thuộc xã Châu Quế Thượng, huyện Văn Yên thuộc nhóm Phù Lá Xá Phó, có dân số hơn 600 người. Ngôn ngữ đồng bào Xa Phó sử dụng thuộc nhóm ngôn ngữ Tạng - Miến (trong dòng ngữ hệ Hán - Tạng), có tiếng nói riêng, song không có chữ viết riêng. Dân tộc Phù Lá là một trong những dân tộc bản địa cùng cư trú lâu đời trên mảnh đất có nhiều bản sắc dân tộc phong phú của Yên Bái. Đồng bào nơi đây thường định cư ở vùng núi thấp ở nhà sàn, hình thức canh tác ruộng nước là chủ yếu với phương pháp canh tác thô sơ trọc lỗ tra hạt, kinh tế chủ yếu là tự cung tự cấp. Từ khi về định cư tại các vùng thấp như hiện nay đồng bào đã chuyển sang canh tác ruộng nước, kết hợp với kinh tế vườn rừng đã từng bước cải thiện đời sống khó khăn trước đây. Đồng bào cũng phát triển chăn nuôi trâu, bò, ngựa, dê, lợn, gà… Ngoài ra còn nuôi cá trong các thùng đấu nhỏ ở gầm sàn, ở ao và ruộng nước.

Nhà ở của người Phù Lá. Nguồn: dantocviet.vn

Đời sống tín ngưỡng của người Phù Lá rất phong phú và đa dạng, trong đó phải kể đến nghi lễ lên nhà mới. Đây là nghi thức rất quan trọng do những thầy cúng giỏi trong làng thực hiện. Theo quan niệm của đồng bào, gia đình mời thầy cúng trước khi về ở nhà mới sẽ được tổ tiên và các thần thánh phù hộ, giúp đỡ và gặp nhiều may mắn. Ngày giờ tiến hành nghi lễ được xem xét khá cẩn thận, kiêng không làm những ngày chết của bố mẹ và anh chị em trong gia đình. Trong phần lễ, nghi thức quan trọng nhất là  cúng bếp mới và “cửa ma” (Cửa ma: nơi thờ cúng tổ tiên đặt ở bức vách gian giữa nhà, đó là một tấm phên được đan bằng vầu, nứa, ghép vừa cửa nhà. Mỗi khi cúng tổ tiên gia chủ mở tấm phên rồi dùng que chống lên, cúng xong đóng cửa ma lại; Bếp mới được đặt thẳng với cửa ma). Đồ lễ dùng để cúng gồm một ống nứa đựng nước mới, một ống đựng gạo, 3 lá trầu, 3 miếng vỏ trầu đặt ở một góc cửa bếp,  4 cum lúa được vắt lên 4 góc xà, ngoài thịt lợn, người dân còn phải mổ một con gà trống, dùng tiết gà với lông gà cắm lên vách “cửa ma”. Sau khi đã chuẩn bị xong phần lễ thầy cúng bắt đầu nghi lễ cúng. Thầy cúng ngồi cúng trước “cửa ma” để mời tổ tiên của gia đình về ngự ở ngôi nhà mới kết hợp với việc cúng bếp mới. Sau khi kết thúc nghi thức của thầy cúng, “cửa ma” đó coi như là cho linh thiêng nhất của gia đình, thầy cúng thông báo và mời tổ tiên của gia chủ về ngự, sau đó cầu xin thổ công và các thần thánh phù hộ và bảo vệ cho gia đình gia chủ. Kết thúc nghi lễ cúng  gia chủ cùng những người dự sẽ cùng múa  Xình xi bá hay múa xòe xung quanh bếp lửa với hi vọng một cuộc sống mới ấm no, hạnh phúc hơn sẽ đến, mọi người trong bản cùng uống rượu, ăn mừng và chúc cho gia chủ những điều tốt lành nhất.

Lễ lên nhà mới của người Phù Lá ở Yên Bái. Nguồn: dantocviet.vn

 

Lễ lên nhà mới là một nét đẹp riêng của đồng bào nơi đây, góp phần giữ gìn bản sắc dân tộc của dân tộc Phù Lá Xa Phó ở Châu Quế Thượng huyện Văn Yên./. 

Giang Đồng

CÁC ĐIỂM DU LỊCH ĐẶC SẮC

THƯ VIỆN VIDEO

KẾT NỐI WEBSITE

LƯỢT TRUY CẬP

http://www.cutercounter.com.vn/