Ta Liêu trong văn hóa tín ngưỡng của đồng của đồng bào dân tộc Thái Nghĩa Lộ - Mường Lò
Ngày xuất bản: 12/03/2020 9:51:00 SA
Lượt đọc: 80202

Trong rất nhiều phong tục tập quán, văn hoá tâm linh, tín ngưỡng của dân tộc Thái, phong tục cắm hoặc buộc “Ta Liêu” (một vật được đan bằng lạt tre thành phên hình mắt cáo để trừ tà) được truyền từ đời này qua đời khác ở mỗi gia đình, bản làng người Thái Nghĩa Lộ - Mường Lò.

 

Sau lễ cúng ruộng, đồng bào dân tộc Thái cắm Ta Liêu với quan niệm đánh dấu ruộng của bản làng

 xua đuổi thiên địch, thú dữ phá hoại mùa màng

Theo tiếng Thái “Ta Liêu” có nghĩa là “Một mắt”. Ta Liêu được đồng bào coi là một vật linh thiêng được đan bằng những thanh tre, sợi lạt tre nhỏ, buộc lên cửa nhà, hay cắm xuống đất để bài trừ các loại tà khí, thú dữ, giữ cho bản làng, gia đình, nhà cửa được an yên. 

Ông Hà Văn Hiền, thầy cúng ở Tông Poọng, phường Tân An, Thị xã Nghĩa Lộ cho biết: “Năm nay, tôi đã hơn 80 tuổi rồi, từ khi sinh ra đã thấy ông bà, cha mẹ làm “Ta Liêu” này. Dù việc tốt hay xấu đều phải đan buộc, cắm Ta Liêu vào nhà. Khi đi rừng, ngủ trong rừng, khi lên nhà mới, khi cúng bái, lúc gia đình có người ốm đau, hoặc trong gia đình có người mới sinh em bé, cũng cắm Ta liêu.” 

Ta liêu có hai loại: Một loại là Ta Liêu đan một mắt, có 9 lớp không tách rời nhau, mỗi lớp sử dụng 6 cái lạt tre để đan thành một Ta Liêu. Loại này rất khó đan, lúc buộc phải buộc kèm theo “lá cây nát”, một khúc than củi ngắn, nhỏ, dùng lạt buộc hay đóng đinh để trên cửa nhà, hay đầu cầu thang nhà sàn, hoặc trên cổng nhà. Trường hợp này để trừ tà, trừ yêu, vía độc khi gia đình có người ốm đau, bệnh tật hoặc lúc gia đình có người mới sinh em bé, nhằm báo hiệu cho người lạ biết rằng nhà đang có kiêng cữ, sợ bé yếu bóng vía, hay quấy khóc... Loại Ta Liêu thứ hai là đan 7 mắt, nhưng chỉ có 1 lớp, dùng 12 cái lạt để đan, độ dài tính từ que cắm đến Ta Liêu dài khoảng 40cm và có hình tròn khoảng 20cm. Đây là Ta Liêu dùng một que xiên qua làm cọc để cắm xuống đất tại 4 góc nhà lúc lên nhà mới, lúc làm lễ cúng, hay lúc ngủ nghỉ trong rừng sâu để báo hiệu với thổ công thổ địa đây là danh giới, địa phận của bản làng, của gia chủ, ma quỷ, thú dữ không làm hại được.  

Không phải ai cũng biết làm Ta Liêu thường là những cụ cao niên, người có uy tín trong dòng họ, bản làng. Việc đan ta liêu đã khó, việc biết lời khấn trước khi làm thủ tục còn khó hơn nhiều. Vì lời khấn không phải ai cũng biết, chỉ có “một mo” ( thầy cúng) mới biết khấn đúng bài bản. 

Ông Hà Văn Hiền cho biết thêm: “Khi cắm, buộc Ta Liêu thì người Thái cũng có những lời cầu khấn đi cùng để cho thiêng, việc xua đuổi tà khí cho linh nghiệm. Mỗi thầy cúng sẽ có những lời khấn khác nhau. Ta Liêu giống như mắt rồng, lúc thì như con dao, khẩu súng, khiến kẻ xấu, thú dữ nhìn thấy phải tránh xa, tà khí không dám xâm phạm.”  

Với đồng bào Thái Nghĩa Lộ, Ta Liêu là nét văn hoá tâm linh, không phải lúc nào cũng làm, không cầu kỳ, tốn kém, không mê tín, dị đoan. Nhưng khi làm thủ tục này, con người cảm thấy tư tưởng thoải mái hơn, nên tục cắm Ta Liêu được duy trì từ đời này qua đời khác./. 

Thu Hằng - Trung tâm TTVH thị xã Nghĩa Lộ

CÁC ĐIỂM DU LỊCH ĐẶC SẮC

THƯ VIỆN VIDEO

KẾT NỐI WEBSITE

LƯỢT TRUY CẬP

http://www.cutercounter.com.vn/