Khắp báo xao (hát giao duyên) của người Thái Nghĩa Lộ - Mường Lò
Ngày xuất bản: 15/03/2019 10:22:00 SA
Lượt đọc: 85780

Trong kho tàng văn hóa độc đáo, phong phú của đồng bào Thái Nghĩa Lộ - Mường Lò: Khắp (hát) là một hình thức sinh hoạt văn hóa, văn nghệ gắn liền với cuộc sống và có ý nghĩa rất lớn trong đời sống tinh thần của người Thái. Khắp được thể hiện trong các buổi sinh hoạt cộng đồng, trong các lễ hội tạo nên không khí vui vẻ, thân tình thể hiện được suy nghĩ, tình cảm của mỗi người. Khắp có nhiều chủ đề như: mừng năm mới; ca ngợi về lao động sản xuất; Khắp giao duyên (khắp báo xao). Trong những ngày xuân này những làn điệu khắp báo xao ý nhị, tình tứ được cất lên thêu dệt nhiều hạnh phúc lứa đôi.

 

Trai gái tìm hiểu nhau trên sàn Hạn Khuống qua những lời Khắp báo xao

Khắp báo xao thường có trong các đêm hội Hạn Khuống, lễ hội Rằm tháng riêng, các lễ hội văn hóa, ẩm thực hoặc ngay cả những ngày thường… Khắp báo xao chủ yếu sử dụng làn điệu “Hăn Nê” có giai điệu trong sáng, vui tươi thể hiện tình cảm, tình yêu đôi lứa, ước mơ của đôi trai gái đang tìm hiểu, cùng nhau vun đắp hạnh phúc tiến tới xây dựng gia đình. Nội dung của các bài khắp thường trao đổi về hoàn cảnh, đặc điểm, tính tình, ước mong của chàng trai, cô gái đang tìm hiểu; thể hiện những tài năng như: ứng xử, thổi sáo hay; hát hay; múa dẻo của các chàng trai, cô gái Thái.

Khắp báo xao thường mở đầu bằng những câu chào hỏi ý nhị của các chàng trai: “ở đằng xa trông thấy cô gái đẹp muốn được làm quen”, các cô gái e thẹn, ngượng ngùng đáp lại bằng cách nói ví von “anh muốn đi đằng nương hay đường ruộng, anh đã có gia đình chưa hay đã vợ và con thơ ở nhà”… Tiếp đó là những câu hát đối đáp hỏi về gia đình, về bản thân, nếu có tình cảm các chàng trai cô gái sẽ trao cho nhau những câu hát tình tứ, ẩn chứa trong đó có thể là những dấu hiệu nhận biết riêng của từng cặp. Em Hà Thị Thu – Tông Pọng – phường Tân An - Thị xã Nghĩa Lộ tâm sự: “Từ nhỏ em đã được các mẹ, các chị trong bản dạy hát Khắp, khi lớn lên mỗi khi bản làng có hội em cùng chúng bạn tham gia hát đối đáp cùng trai bản. Mỗi câu hát giống như một câu hỏi, chúng em phải suy để tìm được câu trả lời thích hợp để hát đối đáp lại các chàng trai”.     

Anh Đinh Công Thiết - Bản Đêu 2 - xã Nghĩa An - Thị xã Nghĩa Lộ cho biết: “Mỗi khi bản làng có hội, tôi cùng đám trai làng lại rủ nhau đi xem hội, gặp gỡ làm quen với các cô gái, chúng tôi làm quen với nhau thông qua các câu khắp. Chúng tôi còn thường mang theo, khèn, pí để thổi. Những bài hát giao duyên rất tình tứ đều thể hiện tình yêu đôi lứa. Người con trai vừa thổi pí vừa hát: "Anh đi qua bao nhiêu con suối, quả đồi, nhiều ngày đường mới gặp được em. Nếu em thương anh thì anh sẽ đưa bố mẹ đến hỏi cưới em!”. Người con gái đối đáp lại: “Bố mẹ em rất khó tính, đòi hỏi anh phải có nhiều lễ vật. Liệu anh có thực hiện được không?...”. Cứ như thế, người con trai phải nghĩ ra cách đối đáp trả lời được theo yêu cầu của người con gái đến khi nào người con gái ưng thì mới thôi”.

Khắp báo xao là hình thức hát đối đáp giao duyên của đồng bào Thái đã có từ xa xưa, được truyền từ đời này sang đời khác qua hình thức truyền miệng và trong các tác phẩm nổi tiếng như: “Xống chụ xôn xao”, “Tản chụ xống xương”, “Khun Lú nang Ủa” là những cuốn sử thi nổi tiếng của người Thái về nguồn gốc, truyền thống dân tộc, tình cảm đôi lứa. Nghệ nhân Điêu Thị Siêng cho biết: “Khắp báo xao của người Thái, ý nhị, câu từ thường dựa vào các câu chuyện cổ của người Thái ví như chuyện tiễn dặn người yêu (sống chụ xôn xao) để hát đối đáp với nhau, bây giờ các chàng trai cô gái Thái có nhiều sáng tạo trong cách hát nhưng vẫn giữ được truyền thống của dân tộc. Đặc biệt Khắp nói chung và khắp báo xao nói riêng được các thế hệ người Thái rất yêu thích, gìn giữ, có thể hát mọi lúc, mọi nơi gắn liền với cuộc sống hàng ngày của đồng bào nên chắc chắn sẽ không thể bị mai một”

Qua hình thức khắp báo xao các đôi trai gái có cơ hội bày tỏ tình cảm của mình với nhau mà vẫn giữ được sự ý nhị, lịch sự, giữ được văn hóa truyền thống tốt đẹp và cùng nhau xây dựng hạnh phúc gia đình, xây dựng quê hương. Khi lời khắp báo xao vang lên ngọt ngào, sâu lắng hòa quyện cùng hương hoa đất trời vào xuân càng làm cho lòng người, cảnh vật thêm vui tươi, quyến rũ và say đắm./.

Thu Hằng - Trung tâm TTVH thị xã Nghĩa Lộ

CÁC ĐIỂM DU LỊCH ĐẶC SẮC

THƯ VIỆN VIDEO

KẾT NỐI WEBSITE

LƯỢT TRUY CẬP

http://www.cutercounter.com.vn/