" Năm sau mùa măng đắng
Cho anh gửi cơi trầu
Khai Trung đến lần đầu
Nghe rưng rưng lòng hát"
Ảnh : Sưu tầm
Khai Trung còn có tên gọi là Thuỷ Điều – nơi khởi nguồn của nguồn nước suối chảy về các xã vùng thấp. Đây còn là một xã vùng cao phía Tây Bắc huyện Lục Yên. Nằm trên độ cao 700m so với mực nước biển, xung quanh có núi đá cao bao bọc. Đây là một bình nguyên tương đối bằng phẳng giữa miền rừng núi trùng điệp của tỉnh Yên Bái.
Từ trung tâm xã Tân Lĩnh qua cầu Bến Lăn đi dọc theo tuyến đường Tân Lĩnh -Khai Trung chúng ta sẽ đến được với bình nguyên xanh. Khi đặt chân tới đây du khách sẽ được cảm nhận sự hòa quyện giữa hiện đại và hoang sơ. Thấp thoáng đâu đó sự kỳ bí của mảnh đất Khai Trung, một địa điểm nằm trong tour du lịch sinh thái về cội nguồn Yên Bái - Phú Thọ - Lào Cai. Vượt hết đoạn đường dốc khúc khửu cổng chào Khai Trung hình vòm như một chiếc cầu vồng hiện ra trên đỉnh dốc. Cũng bắt đầu từ đây ta bước vào xã Khai Trung bằng con đường thoai thoải trườn xuống vùng đất bằng phẳng rồi mất hút trong màu xanh của các nương ngô, ruộng lúa. Lên Khai Trung mùa nào cũng thú vị nhưng có lẽ đẹp nhất vào mùa hè và mùa thu. Mùa hè khi đến thăm bình nguyên xanh Khai Trung ta bắt gặp một màu xanh bạt ngàn của lúa, của ngô và đậu tương với gần 100 ha chạy dọc hai bên con đường bê tông dài tít tắp dẫn vào trung tâm xã. Mùa hè thì vậy nhưng khi mùa thu sang thì cả thung lũng ấy lại nhuốm một màu vàng rực của đậu tương chín rộ. Mỗi mùa Khai Trung lại khoác lên mình chiếc áo màu sắc khác nhau toát lên vẻ đẹp và quyến rũ của tự nhiên nơi đây.
Khi đến với Khai Trung điều đầu tiên tôi cảm nhận sự khác của vùng đất ở nơi đây, với khí hậu mang đặc trưng gió mùa lại hoà quyện với khí từ núi đá vôi tạo sự mát dịu cả về mùa hè. Không giống như những nơi phố xá tấp nập cảnh sắc thiên nhiên nơi đây yên ả, những cánh đồng xanh mát thẳng tắp hoà với những làn gió rì rào tạo cho du khách cảm giác thư thái. Khi lên với Khai Trung du khách có thể thả mình vào thiên nhiên với những cánh rừng nguyên sinh rộng 2ha với rất nhiều loại cây gỗ quý hàng trăm năm tuổi để tận hưởng trọn vẹn không gian thuần khiết của đất trời. Bình nguyên xanh Khai Trung không chỉ đẹp và quyến rũ với bản sắc thiên nhiên hoang dã mà còn nổi tiếng với các hệ thống hang động đẹp ẩn sâu trong lòng những dãy núi đá vôi như hang Diêm, hang Dơi, hang Tắc Én... Không chỉ có khí hậu và địa hình, phong cảnh nơi đây đẹp làm say lòng du khách mà còn cả văn hoá của cộng đồng các dân tộc ở Khai Trung tạo nên nét đẹp cho vùng đất này. Ở Khai Trung chủ yếu có hai đồng bào Dao và Tày sinh sống mang đậm nét bản sắc riêng biệt. Cuộc sống của người dân nơi đây bình dị, mộc mạc với những món ăn từ rau rừng, gỏi cá bỗng, thịt dê núi hoà quyện với vị cay của rượu ngô thơm nồng do chính đồng bào tự ủ. Lên thăm bình nguyên xanh Khai Trung mọi người cũng có thể hoà mình với cuộc sống của đồng bào cùng ở trong nhà sàn và hoà mình vào với các câu khắp, câu lượn của người Tày hay cùng tham gia vào các nghi lễ truyền thống của người Dao đỏ như: cầu mùa, cấp sắc, hát đối “Pá dung” của nam thanh nữ tú.... Về với bình nguyên xanh Khai Trung sẽ giúp cho mỗi người chúng ta tìm thấy chút bình yên nơi tâm hồn, tìm về giá trị cuộc sống đích thực trong cuộc sống sau những ngày lao động vất vả, hối hả với cuộc sống thường nhật. Nếu ai đã một lần đến có dịp đặt chân đến Khai Trung sẽ không bao giờ quên được mảnh đất và con người nơi đây.
Phạm Thị Thanh Lan
TTQLDT&PTDL