Du khách đến Mường Lò không chỉ đắm say trong vòng xòe với những thiếu nữ áo cỏm lưng ong hay bởi cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, thơ mộng, những không gian homestay thoáng đãng, bình yên mà còn bị thu hút bởi những nét văn hóa ẩm thực riêng có vô cùng phong phú và bản sắc của vùng đất "gạo trắng, nước trong".

Là người có nhiều kinh nghiệm trong việc quảng bá, giới thiệu món ăn của đồng bào Thái tới đông đảo du khách trong nước và quốc tế với tour du lịch cộng đồng "ẩm thực nhà sàn”, bà Lường Thị Hồng Chung ở bản Chao Hạ 1, xã Nghĩa Lợi, thị xã Nghĩa Lộ chia sẻ: "Người dân tộc Tây Bắc vốn rất tài hoa trong việc chế biến món ăn. Du khách nước ngoài lại rất thích thú trước khi thưởng thức được nghe kể về nguyên liệu, cách chế biến ra món ăn và cả "truyền thuyết” văn hóa trong từng món”. 

Nắm bắt thực tế nhu cầu của khách du lịch lên Tây Bắc là khám phá bản sắc văn hóa của đồng bào các dân tộc, gia đình bà Chung đã chú trọng giữ gìn và bảo tồn các bản sắc văn hóa dân tộc Thái. Ngoài bài trí không gian gia đình mang đậm bản sắc văn hóa Thái, bà Chung còn giữ chân du khách bởi những món ăn truyền thống của đồng bào Thái nay đã nâng lên một tầm cao mới nhưng vẫn giữ nguyên cách chế biến, đặc biệt là cách sử dụng gia vị riêng có để kết hợp trong chế biến. Mâm cơm đón khách của gia đình bao giờ cũng có đủ các món đặc trưng của đồng bào Thái như: Pa pỉnh tộp (cá nướng lật úp), phặc phăm (thịt băm trộn gia vị gói lá hấp), thịt trâu sấy, các món thịt nướng, rau dớn, rau hoa ban, xôi ngũ sắc... 

Đồ uống của người Thái cũng chưng cất, pha chế bằng những nguyên liệu tự nhiên. Những hũ rượu được ủ bằng men lá rừng sẽ cho ra loại rượu nồng, êm, dịu và có thể làm say lòng bất cứ ai khi thưởng thức mà không lo bị nhức đầu và còn nhanh tan. Những loại rượu chuối hột, rượu táo mèo, rượu ngâm quả sim, củ đẳng sâm, cây mật gấu… sẽ là món quà tuyệt vời mà thực khách có thể dùng để mua tặng người thân, bạn bè. 

Cùng với việc lựa chọn nguyên liệu tươi ngon, chú ý cách chế biến riêng biệt, bà Chung cũng là người trực tiếp giới thiệu cho du khách về đặc điểm, tên gọi và ý nghĩa của các món ăn. Đây chính là yếu tố quan trọng khiến du khách bị thu hút và muốn quay trở lại với Mường Lò - Nghĩa Lộ trong những trải nghiệm du lịch, trong đó có sự cuốn hút bởi văn hóa ẩm thực. 

Là lần thứ 3 trở lại mảnh đất Mường Lò xinh đẹp vào dịp Lễ hội Văn hoá, Du lịch Mường Lò, chị Nguyễn Thị Hồng - du khách đến từ Hà Nội vui vẻ chia sẻ: Mường Lò, Nghĩa Lộ thực sự là điểm đến thú vị không chỉ bởi không khí trong lành, cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp mà gia đình tôi đặc biệt yêu thích những món ăn của đồng bào Thái, trong đó phải kể đến nhưng món nướng với các gia vị riêng biệt chỉ nơi này mới có. Ví dụ như món thịt nướng ướp gia vị dùng xiên hoặc kẹp tre tươi đặt lên than hồng hoặc thịt băm nhỏ, bóp nhuyễn với trứng và rau thơm gói lá chuối, lá dong, kẹp lại, nướng trên than đỏ hoặc vùi tro nóng (phặc phăm- PV), khi chín, thịt rất thơm, ăn không ngán. 

Hay như món pa pỉnh tộp thường dùng bằng cá to như chép, trôi, trắm... mổ lưng, để ráo nước, xoa một lớp muối cùng ớt tươi nướng giã nhỏ, hạt mắc khén ướp để cá ngấm gia vị, cứng thịt lại rồi đặt lên than hồng. Cá chín có vị thơm hấp dẫn, dùng để uống rượu rất độc đáo... Quả thực rất ấn tượng!.

Để bảo tồn và phát huy văn hóa ẩm thực gắn với du lịch, thời gian qua, thị xã Nghĩa Lộ tập trung tuyên truyền, quảng bá ẩm thực thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, các chương trình du lịch, các hoạt động văn hóa,... nhằm giới thiệu đến với đông đảo du khách trong và ngoài nước. 

Hàng năm, vào các dịp lễ hội, thị xã thường tổ chức các hội thi ẩm thực truyền thống các dân tộc, thu hút đông đảo đồng bào các dân tộc, các địa phương tham gia. Qua đó, góp phần khơi dậy tình yêu, niềm tự hào về những nét đẹp trong văn hoá ẩm thực đặc sắc, độc đáo trong cộng đồng các dân tộc trên mảnh đất Mường Lò. Đây cũng là dịp để nhân dân các dân tộc trên địa bàn được giao lưu, quảng bá các món ăn độc đáo, mang nét đặc trưng riêng của địa phương, đặc biệt là ẩm thực dân tộc Thái - nét ẩm thực đậm bản sắc Mường Lò. 

Tham gia Hội thi ẩm thực truyền thống các dân tộc trong Lễ hội Văn hóa, du lịch Mường Lò năm nay, chị Lò Thị Yến - Phó Chủ tịch Hội Phụ nữ phường Tân An, thị xã Nghĩa Lộ chia sẻ: " Nhằm mang giá trị văn hoá ẩm thực của Mường Lò vươn cao và vươn xa hơn, các nguyên liệu ẩm thực mà chúng tôi chuẩn bị đều là sản vật của địa phương, đảm bảo tươi ngon, mang đậm hương vị của mảnh đất Mường Lò do các hội viên phụ nữ và người dân nuôi trồng ra. Đến với Hội thi, chúng tôi rất vui mừng vì được đem những món đặc sản, đặc trưng của dân tộc mình gửi đến toàn thể du khách thưởng thức và cảm nhận văn hoá của người Thái. Qua đó, góp phần quảng bá những nét văn hoá của dân tộc mình tới đông đảo nhân dân và du khách, góp phần phát triển du lịch địa phương".

Với bản sắc riêng có, du lịch ẩm thực sẽ luôn là một trong những trải nghiệm thú vị thu hút du khách trong hành trình khám phá văn hoá, du lịch vùng Tây Bắc nói chung và mảnh đất Mường Lò - Nghĩa Lộ nói riêng.

Thu Trang