Việc bảo tồn và khai thác hiệu quả giá trị văn hoá bản địa đã trở thành một xu hướng quan trọng trong việc phát triển du lịch bền vững. Với sự đa dạng về văn hóa bản địa, Yên Bái không chỉ thu hút du khách, bởi cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp, mà còn là một điểm đến lý tưởng để khám phá và trải nghiệm văn hóa độc đáo của địa phương.

Xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên với 98% dân số là đồng bào dân tộc Mông, lại nằm trong vùng lõi của Khu bảo tồn thiên nhiên Nà Hẩu, trong những năm qua, cấp ủy chính quyền địa phương luôn chú trọng tuyên truyền, vận động nhân dân tích cực bảo tồn, gìn giữ các giá trị văn hóa truyền thống; đẩy mạnh các hoạt động du lịch cộng đồng, du lịch trải nghiệm. 

Không chỉ hấp dẫn du khách bởi phong cảnh thiên nhiên hoang sơ, hùng vĩ, Nà Hẩu còn là nơi hội tụ các sắc màu văn hóa truyền thống đặc sắc, đa dạng của đồng bào dân tộc Mông. Trong đó phải kể đến Tết Rừng Nà Hẩu - phong tục có ý nghĩa nhân văn đề cao về ý thức giữ rừng, bảo vệ rừng, bảo vệ môi trường sống của người Mông từ ngàn đời nay. 

Cùng với đó là việc bảo tồn, phát huy các hoạt động văn hoá, văn nghệ, thể thao dân tộc như: múa khèn, múa gậy Sênh tiền, hát giao duyên, ném pao, đẩy gậy, bắn nỏ; khai thác văn hoá ẩm thực với các món ăn mang đậm bản sắc dân tộc do chính người dân bản địa tự chế biến như: gà đen, lợn đen bản địa, thịt lợn treo gác bếp, mèn mén, xôi tím, bánh dày, rượu ngô... Khai thác hiệu quả giá trị văn hoá bản địa Nà Hẩu đang dần hiện thực hoá giấc mơ "điểm đến xanh” trong hành trình du lịch của huyện. 

Ông Lý Tòn Cầu - Chủ tịch UBND xã Nà Hẩu chia sẻ: "Trong công cuộc xây dựng nông thôn mới, xã đã vận động người dân gìn giữ và khai thác nét văn hoá truyền thống để phát triển du lịch, cụ thể là làm dịch vụ homestay, phát triển các dịch vụ du lịch, nâng cao thu nhập cho người dân. Được sự chỉ đạo, hướng dẫn của huyện, xã đã gìn giữ và phát triển nét đẹp của Tết Rừng Nà Hẩu thành sản phẩm du lịch độc đáo của địa phương”.

Những năm qua, huyện Văn Yên luôn xác định việc gìn giữ và khai thác hiệu quả văn hoá bản địa là "chìa khoá” để phát triển du lịch của địa phương. Ngay từ đầu năm, huyện đã phê duyệt xây dựng 31 sản phẩm, sự kiện văn hóa du lịch đặc trưng; trong đó có 19 sự kiện văn hóa, 3 sản phẩm du lịch cộng đồng, 7 sản phẩm du lịch sinh thái và 2 sản phẩm du lịch khác. 

Huyện đã ban hành kế hoạch tổ chức các hoạt động kỷ niệm những ngày lễ lớn và phát triển du lịch; kế hoạch thực hiện "Đề án bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa vật thể, phi vật thể trên địa bàn huyện Văn Yên gắn với phát triển du lịch giai đoạn 2022 - 2030” năm 2024; triển khai ra mắt nhiều sản phẩm và phong trào phát triển du lịch mới… Theo thống kế, từ đầu năm, đến nay, số lượt khách du lịch đến huyện đạt khoảng 240.000 lượt người, doanh thu ước đạt 133.200 tỷ đồng. 

Với trên 30 dân tộc sinh sống, sự đa dạng văn hoá của các dân tộc này đã tạo nên một bức tranh văn hóa đa sắc màu và hấp dẫn. Từ trang phục truyền thống, nghệ thuật dân gian, đến nghi lễ và phong tục tập quán, mọi thứ đều có thể được khám phá và trải nghiệm tại Yên Bái. Ngoài ra, Yên Bái còn có nhiều lễ hội và nghi lễ đặc sắc. Những lễ hội này không chỉ mang ý nghĩa tôn giáo và văn hóa mà còn tạo cơ hội cho du khách tham gia vào các hoạt động truyền thống. 

Điều này giúp du khách có trải nghiệm gần gũi với văn hóa bản địa và tạo nên sự gắn kết giữa người dân địa phương và du khách. Để khai thác hiệu quả giá trị văn hoá bản địa, Yên Bái đã đầu tư xây dựng hạ tầng du lịch và nâng cao nhận thức về giá trị văn hoá của địa phương. Hàng năm, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh đã thực hiện khảo sát một số địa điểm, định hướng giúp các địa phương kêu gọi vốn đầu tư và hướng dẫn các bước đi để đạt hiệu quả. 

Việc khai thác hiệu quả giá trị văn hoá bản địa tại Yên Bái không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn giúp bảo tồn và phát triển văn hóa địa phương. Tuy nhiên, việc khai thác giá trị văn hoá bản địa cũng đặt ra một số thách thức, trong đó cần có sự cân nhắc và đảm bảo rằng việc khai thác không gây ảnh hưởng tiêu cực đến văn hóa truyền thống và cộng đồng địa phương. Các hoạt động du lịch cần được quản lý một cách bền vững, đảm bảo sự tôn trọng và bảo vệ giá trị văn hoá bản địa.

Trên thực tế, Yên Bái đã đạt được thành công trong việc khai thác và phát triển giá trị văn hoá bản địa. Sự kết hợp giữa du lịch và văn hóa đã tạo ra những trải nghiệm du lịch độc đáo và thu hút khách du lịch từ khắp nơi. Đồng thời, việc bảo tồn và phát triển văn hoá bản địa cũng giúp tăng cường nhận thức về giá trị văn hoá và sự đa dạng văn hóa của tỉnh Yên Bái.

Thanh Vy